תחום הגדרה של פונקציות טריגונומטריות
תחום הגדרה
דף 5: תחום הגדרה של פונקציות טריגונומטריות
⭐ תחומי הפונקציות הטריגונומטריות הבסיסיות
| פונקציה | תחום הגדרה | טווח |
|---|---|---|
| \(\sin(x)\) | ℝ (כל המספרים) | [-1, 1] |
| \(\cos(x)\) | ℝ (כל המספרים) | [-1, 1] |
| \(\tan(x) = \frac{\sin x}{\cos x}\) | \(x \neq \frac{\pi}{2} + k\pi\) | ℝ |
| \(\cot(x) = \frac{\cos x}{\sin x}\) | \(x \neq k\pi\) | ℝ |
💡 הסבר:
\(\sin\) ו-\(\cos\) מוגדרים לכל x!
\(\tan\) לא מוגדר כש-\(\cos x = 0\) (כלומר ב-\(\pm\frac{\pi}{2}, \pm\frac{3\pi}{2}, ...\))
\(\cot\) לא מוגדר כש-\(\sin x = 0\) (כלומר ב-\(0, \pm\pi, \pm 2\pi, ...\))
📐 פונקציית tan(x)
דוגמה 1: \(f(x) = \tan(x)\)
תנאי: \(\cos(x) \neq 0\)
\(\cos(x) = 0\) כאשר \(x = \frac{\pi}{2} + k\pi\) (k שלם)
תחום: \(x \neq \frac{\pi}{2} + k\pi\)
כלומר: \(x \neq ..., -\frac{3\pi}{2}, -\frac{\pi}{2}, \frac{\pi}{2}, \frac{3\pi}{2}, ...\)
דוגמה 2: \(f(x) = \tan(2x)\)
תנאי: \(\cos(2x) \neq 0\)
\(2x \neq \frac{\pi}{2} + k\pi\)
\(x \neq \frac{\pi}{4} + \frac{k\pi}{2}\)
תחום: \(x \neq \frac{\pi}{4} + \frac{k\pi}{2}\)
דוגמה 3: \(f(x) = \tan(x - \frac{\pi}{3})\)
תנאי: \(x - \frac{\pi}{3} \neq \frac{\pi}{2} + k\pi\)
\(x \neq \frac{\pi}{3} + \frac{\pi}{2} + k\pi = \frac{5\pi}{6} + k\pi\)
תחום: \(x \neq \frac{5\pi}{6} + k\pi\)
🌱 שורש עם פונקציה טריגונומטרית
דוגמה 4: \(f(x) = \sqrt{\sin(x)}\)
תנאי: \(\sin(x) \geq 0\)
מתי sin חיובי? ברביעים I ו-II
תחום: \(2k\pi \leq x \leq \pi + 2k\pi\)
כלומר: \([0, \pi] \cup [2\pi, 3\pi] \cup [-2\pi, -\pi] \cup ...\)
דוגמה 5: \(f(x) = \sqrt{\cos(x)}\)
תנאי: \(\cos(x) \geq 0\)
מתי cos חיובי? ברביעים I ו-IV
תחום: \(-\frac{\pi}{2} + 2k\pi \leq x \leq \frac{\pi}{2} + 2k\pi\)
דוגמה 6: \(f(x) = \sqrt{1 + \sin(x)}\)
תנאי: \(1 + \sin(x) \geq 0\) → \(\sin(x) \geq -1\)
בדיקה: \(\sin(x) \geq -1\) תמיד מתקיים! (הטווח של sin הוא [-1, 1])
תחום: ℝ (כל המספרים)
דוגמה 7: \(f(x) = \sqrt{2\cos(x) - 1}\)
תנאי: \(2\cos(x) - 1 \geq 0\)
\(\cos(x) \geq \frac{1}{2}\)
מתי cos ≥ ½? בקטע \(-\frac{\pi}{3} \leq x \leq \frac{\pi}{3}\) (ומחזוריות)
תחום: \(-\frac{\pi}{3} + 2k\pi \leq x \leq \frac{\pi}{3} + 2k\pi\)
📊 פונקציה רציונלית עם טריגונומטריה
דוגמה 8: \(f(x) = \frac{1}{\sin(x)}\)
תנאי: \(\sin(x) \neq 0\)
\(\sin(x) = 0\) כאשר \(x = k\pi\)
תחום: \(x \neq k\pi\)
דוגמה 9: \(f(x) = \frac{1}{\cos(x) - 1}\)
תנאי: \(\cos(x) - 1 \neq 0\) → \(\cos(x) \neq 1\)
\(\cos(x) = 1\) כאשר \(x = 2k\pi\)
תחום: \(x \neq 2k\pi\)
דוגמה 10: \(f(x) = \frac{x}{\sin(x) + \cos(x)}\)
תנאי: \(\sin(x) + \cos(x) \neq 0\)
\(\sin(x) = -\cos(x)\) → \(\tan(x) = -1\)
\(x = -\frac{\pi}{4} + k\pi\)
תחום: \(x \neq -\frac{\pi}{4} + k\pi\)
🔮 שילובים מורכבים
דוגמה 11: \(f(x) = \frac{1}{\sqrt{\sin(x)}}\)
תנאי שורש במכנה: \(\sin(x) > 0\)
מתי sin חיובי ממש? ברביעים I ו-II (לא כולל הגבולות)
תחום: \(2k\pi < x < \pi + 2k\pi\)
דוגמה 12: \(f(x) = \sqrt{\tan(x)}\)
תנאי 1 (tan מוגדר): \(x \neq \frac{\pi}{2} + k\pi\)
תנאי 2 (שורש): \(\tan(x) \geq 0\)
מתי tan ≥ 0? ברביעים I ו-III
תחום: \(k\pi \leq x < \frac{\pi}{2} + k\pi\)
דוגמה 13: \(f(x) = \frac{\sqrt{\cos(x)}}{\sin(x) - \frac{1}{2}}\)
תנאי שורש: \(\cos(x) \geq 0\) (רביעים I, IV)
תנאי מכנה: \(\sin(x) \neq \frac{1}{2}\) → \(x \neq \frac{\pi}{6} + 2k\pi\) ו-\(x \neq \frac{5\pi}{6} + 2k\pi\)
שילוב: החיתוך של שני התנאים
תחום: \(-\frac{\pi}{2} + 2k\pi \leq x \leq \frac{\pi}{2} + 2k\pi\), \(x \neq \frac{\pi}{6} + 2k\pi\)
📝 סיכום
sin ו-cos מוגדרים לכל x, הטווח שלהם [-1, 1]
tan לא מוגדר ב-\(x = \frac{\pi}{2} + k\pi\)
שורש מטריג → צריך שהטריג יהיה ≥ 0
כשיש שילוב → חיתוך של כל התנאים