אינטגרל של פונקציות טריגונומטריות
∫ אינטגרל של פונקציות טריגונומטריות
sin, cos, tan ועוד
📐 אינטגרלים בסיסיים
| \(f(x)\) | \(\int f(x) \, dx\) |
|---|---|
| \(\sin x\) | \(-\cos x + C\) |
| \(\cos x\) | \(\sin x + C\) |
| \(\frac{1}{\cos^2 x}\) | \(\tan x + C\) |
| \(\frac{1}{\sin^2 x}\) | \(-\cot x + C\) |
| \(\tan x\) | \(-\ln|\cos x| + C\) |
| \(\cot x\) | \(\ln|\sin x| + C\) |
💡 לזכור:
• אינטגרל של sin → מינוס cos
• אינטגרל של cos → sin (בלי מינוס)
⚡ עם ביטוי לינארי (ax + b)
הכלל: מחלקים במקדם של x!
| \(\int \sin(ax+b) \, dx\) | \(-\frac{1}{a}\cos(ax+b) + C\) |
| \(\int \cos(ax+b) \, dx\) | \(\frac{1}{a}\sin(ax+b) + C\) |
| \(\int \frac{1}{\cos^2(ax+b)} \, dx\) | \(\frac{1}{a}\tan(ax+b) + C\) |
דוגמאות:
\(\int \sin(3x) \, dx = -\frac{1}{3}\cos(3x) + C\)
\(\int \cos(2x+1) \, dx = \frac{1}{2}\sin(2x+1) + C\)
\(\int \frac{1}{\cos^2(5x)} \, dx = \frac{1}{5}\tan(5x) + C\)
✏️ דוגמה 1: אינטגרל בסיסי
חשבו: \(\int (3\sin x - 2\cos x) \, dx\)
פתרון:
\(\int 3\sin x \, dx - \int 2\cos x \, dx\)
\(= 3 \cdot (-\cos x) - 2 \cdot \sin x + C\)
\(= -3\cos x - 2\sin x + C\)
תשובה: \(-3\cos x - 2\sin x + C\)
✏️ דוגמה 2: אינטגרל מסוים
חשבו: \(\int_0^{\frac{\pi}{2}} \cos x \, dx\)
פתרון:
\(\Big[ \sin x \Big]_0^{\frac{\pi}{2}}\)
\(= \sin\frac{\pi}{2} - \sin 0\)
\(= 1 - 0 = 1\)
תשובה: 1
📚 זהויות טריגונומטריות חשובות לאינטגרלים
זהות יסודית
\(\sin^2 x + \cos^2 x = 1\)
זהויות זווית כפולה (חשוב מאוד!)
\(\sin^2 x = \frac{1 - \cos(2x)}{2}\)
\(\cos^2 x = \frac{1 + \cos(2x)}{2}\)
זהויות מכפלה לסכום
\(\sin x \cos x = \frac{1}{2}\sin(2x)\)
🔢 אינטגרל של sin²x ו-cos²x
\(\int \sin^2 x \, dx = \frac{x}{2} - \frac{\sin(2x)}{4} + C\)
\(\int \cos^2 x \, dx = \frac{x}{2} + \frac{\sin(2x)}{4} + C\)
💡 לזכור: ההבדל היחיד הוא בסימן של sin(2x)!
✏️ דוגמה 3: אינטגרל של sin²x
חשבו: \(\int \sin^2 x \, dx\)
פתרון:
שלב 1: משתמשים בזהות
\(\sin^2 x = \frac{1 - \cos(2x)}{2}\)
שלב 2: מציבים באינטגרל
\(\int \frac{1 - \cos(2x)}{2} \, dx = \frac{1}{2} \int (1 - \cos(2x)) \, dx\)
שלב 3: פותרים
\(= \frac{1}{2} \left( x - \frac{\sin(2x)}{2} \right) + C\)
\(= \frac{x}{2} - \frac{\sin(2x)}{4} + C\)
תשובה: \(\frac{x}{2} - \frac{\sin(2x)}{4} + C\)
🔄 אינטגרלים עם הצבה
כשיש פונקציה טריגונומטרית בחזקה כפולה בנגזרת שלה:
תבנית 1: \(\int \sin^n x \cos x \, dx\)
הצבה: \(u = \sin x\), \(du = \cos x \, dx\)
תוצאה: \(\frac{\sin^{n+1} x}{n+1} + C\)
תבנית 2: \(\int \cos^n x \sin x \, dx\)
הצבה: \(u = \cos x\), \(du = -\sin x \, dx\)
תוצאה: \(-\frac{\cos^{n+1} x}{n+1} + C\)
תבנית 3: \(\int \frac{\sin x}{\cos^n x} \, dx\)
הצבה: \(u = \cos x\)
תוצאה: \(\frac{1}{(n-1)\cos^{n-1} x} + C\)
✏️ דוגמה 4: sin³x·cos x
חשבו: \(\int \sin^3 x \cos x \, dx\)
פתרון:
הצבה: \(u = \sin x\)
\(du = \cos x \, dx\)
האינטגרל הופך ל:
\(\int u^3 \, du = \frac{u^4}{4} + C\)
חזרה ל-x:
\(= \frac{\sin^4 x}{4} + C\)
תשובה: \(\frac{\sin^4 x}{4} + C\)
✏️ דוגמה 5: cos⁴x·sin x
חשבו: \(\int \cos^4 x \sin x \, dx\)
פתרון:
הצבה: \(u = \cos x\)
\(du = -\sin x \, dx\) → \(\sin x \, dx = -du\)
האינטגרל הופך ל:
\(\int u^4 \cdot (-du) = -\frac{u^5}{5} + C\)
חזרה ל-x:
\(= -\frac{\cos^5 x}{5} + C\)
תשובה: \(-\frac{\cos^5 x}{5} + C\)
✏️ דוגמה 6: tan x
חשבו: \(\int \tan x \, dx\)
פתרון:
כותבים מחדש:
\(\int \tan x \, dx = \int \frac{\sin x}{\cos x} \, dx\)
הצבה: \(u = \cos x\), \(du = -\sin x \, dx\)
\(= \int \frac{-du}{u} = -\ln|u| + C\)
חזרה ל-x:
\(= -\ln|\cos x| + C\)
תשובה: \(-\ln|\cos x| + C\)
✏️ דוגמה 7: sin x · cos x
חשבו: \(\int \sin x \cos x \, dx\)
פתרון (שתי שיטות):
שיטה 1: זהות
\(\sin x \cos x = \frac{1}{2}\sin(2x)\)
\(\int \frac{1}{2}\sin(2x) \, dx = -\frac{1}{4}\cos(2x) + C\)
שיטה 2: הצבה (\(u = \sin x\))
\(\int u \, du = \frac{u^2}{2} + C = \frac{\sin^2 x}{2} + C\)
תשובות: \(-\frac{\cos(2x)}{4} + C\) או \(\frac{\sin^2 x}{2} + C\)
💡 שתי התשובות שקולות! (נבדלות בקבוע)
✏️ דוגמה 8: אינטגרל מסוים עם הצבה
חשבו: \(\int_0^{\frac{\pi}{2}} \sin^2 x \cos x \, dx\)
פתרון:
הצבה: \(u = \sin x\), \(du = \cos x \, dx\)
החלפת גבולות:
כש-\(x = 0\): \(u = \sin 0 = 0\)
כש-\(x = \frac{\pi}{2}\): \(u = \sin\frac{\pi}{2} = 1\)
האינטגרל:
\(\int_0^1 u^2 \, du = \Big[ \frac{u^3}{3} \Big]_0^1 = \frac{1}{3} - 0 = \frac{1}{3}\)
תשובה: \(\frac{1}{3}\)
📋 טבלת סיכום
| אינטגרל | תוצאה |
|---|---|
| \(\int \sin(ax) \, dx\) | \(-\frac{1}{a}\cos(ax) + C\) |
| \(\int \cos(ax) \, dx\) | \(\frac{1}{a}\sin(ax) + C\) |
| \(\int \sin^2 x \, dx\) | \(\frac{x}{2} - \frac{\sin(2x)}{4} + C\) |
| \(\int \cos^2 x \, dx\) | \(\frac{x}{2} + \frac{\sin(2x)}{4} + C\) |
| \(\int \tan x \, dx\) | \(-\ln|\cos x| + C\) |
| \(\int \sin^n x \cos x \, dx\) | \(\frac{\sin^{n+1} x}{n+1} + C\) |
| \(\int \cos^n x \sin x \, dx\) | \(-\frac{\cos^{n+1} x}{n+1} + C\) |
💡 טיפים למבחן
1️⃣ מינוס ב-sin
אינטגרל של sin נותן מינוס cos
2️⃣ חלק במקדם
\(\sin(ax)\) → חלק ב-a
3️⃣ sin² ו-cos²
השתמשו בזהויות זווית כפולה
4️⃣ חזקה × נגזרת
\(\sin^n x \cdot \cos x\) → הצבה \(u = \sin x\)
📝 סיכום
\(\int \sin x \, dx = -\cos x + C\)
\(\int \cos x \, dx = \sin x + C\)
זכרו: מקדם בתוך → מחלקים בו
חזקה עם נגזרת → הצבה